Heb jij een favoriete schrijver? Mijne is (momenteel) Simon Carmiggelt. Zodra ik een boek van hem zie, koop ik het.
Eén van zijn titels had ik dubbel, dus die gaf ik aan een vriend die (true story) zeker 300 boeken per jaar leest. Hij was verbaasd: “Ik moest hardop lachen – en dat doe ik nooit. Het was alsof ik een stand-up comedyshow aan het lezen was.”
Dat zette me aan het denken: Iedereen houdt van lachen. Humor is ontwapenend en daarmee een fijne troef om een publiek aan je te binden. Hoe stop je meer humor in een tekst?
Kun je met humor leren schrijven?
Ik besloot op onderzoek uit te gaan. Uiteraard in de verzamelde werken van Carmiggelt. En hoewel stervelingen zoals jij en ik nooit in de buurt zullen komen van zijn meesterschap, kunnen we wel iets van hem leren: metaforen. In elke kronkel van Carmiggelt zit wel eentje verstopt.
Een metafoor maakt een beeldende vergelijking tussen twee dingen die op het eerste gezicht niks met elkaar te maken hebben. En toch treft het. Dat komt door de beeldspraak. Je ziet het als het ware voor je.
Carmiggelt observeert bijvoorbeeld een man: “Op een ei leek hij, waarvan je niet zeker weet of het gekookt is.”
En een vrouw: “Op het achterbalkon van lijn zestien stond een kleine, proper geklede vrouw met de fiere houding van een zeepaardje”
Het hoeft natuurlijk niet te gaan over uiterlijk van mensen, maar kan overal betrekking op hebben. Ik zeg bijvoorbeeld: “Verhalen zijn net als gesmolten kaas: daar heb je nooit te veel van.”
Waarom metaforen werken
Als we lezen, gaat onze linker hersenhelft aan het werk om de informatie te verwerken. Maar onze linker hersenhelft is erg recht-toe-recht-aan. Hij begrijpt alleen letterlijke betekenissen.
Als ik zeg: “Zijn lever was zo groot als een skippybal”, dan doet jouw linker hersenhelft een poging om dit te begrijpen.
“Wacht even”, zegt-ie dan. “Een skippybal past helemaal niet in de buik. Error!” En hij schakelt de rechter hersenhelft in om er chocola van te maken.
Metaforen verrassen je brein en zetten twee hersenhelften tegelijk aan het werk. Daarmee grijpen ze automatisch de aandacht. En als je dan ook nog een verrassingseffect hebt gecreëerd, omdat je twee ogenschijnlijk ongerelateerde dingen met elkaar weet te combineren, dan is de kans groot dat je een lachje ontfutselt. Hoe beter de beeldspraak, hoe harder de lach.
Dus zijn jouw teksten net zo inspiratieloos als de garderobe van je schoonmoeder? Gooi er een metafoor in!
Ik doe er een paar voor, en dan ben jij aan de beurt. Het hoeven niet direct dijenkletsers te worden, trouwens. Een matige metafoor doet het ook al goed. Kijk maar:
- Schrijven voelt alsof je met een enorme kater op drie kinderen moet passen.
- Zou je liever een cactus eten dan die boze klant opbellen?
- Ik voel me op jouw website net zo welkom als bij de Ziggo klantenservice.
Vond je dit leuk? Deze tekst komt uit mijn nieuwsbrief, waarin ik mijn beste tips en inzichten deel om pakkend te schrijven en je over je angst heen help om jezelf te laten zien.